Help!

“You do not fear Gulu?” vraagt een vrouw met een rieten mand vol bananen op haar hoofd. Ik reken een trosje af en stap in de postautobus die me naar Gulu, het grootste dorp in het noorden van Oeganda, brengt. Waar zou ik angst voor moeten hebben?

Uitdagend kijken we elkaar aan. Dezelfde taal spreken we niet, maar de ogen van het kleine jongetje op de grote fiets spreken genoeg. Drie, twee, één, go! Trappend, zwetend en lachend racen we nek aan nek tot aan de rand van het dorp. Ik op mijn veel te nieuwe fiets, hij op zijn veel te grote fiets. Als blanke was ik in Gulu al een attractie. Als blanke op een fiets zou ik de hoofdact van het lokale circus kunnen zijn. Kinderen kijken hier echter snel doorheen en dagen me graag uit voor een wedstrijdje.

Zo fiets ik door de straten van Gulu. Als bron van gelach, gewijs en ongeloof. Ik kijk, ik verken, ik observeer en ik probeer een mentale kaart te maken. Drie straten van oost naar west, zes straten van noord naar zuid. Een markt in het centrum. Een benzinestation op de hoofdstraat. Een voetbalveld. Een schooltje. Enkele kerken verspreid rondom het dorp. En verder, ontelbare ngo’s.

Deze zogenaamde non-governmental oganizations (direct of indirect gefinancierd door een overheid) zijn er in alle soorten en maten. De een zijn nood is de ander zijn brood. De medewerkers van de grote, welbekende ngo’s hebben de mooiste huizen, rijden in de dikste auto’s en lopen op de meest glimmende schoenen. Wie helpt hier nou wie?

Als de ondergaande zon de bruine wegen oranje kleurt, kom ik langs een kleine markt. Ik zie stof opwaaien. Ik voel tromgeroffel. Ik hoor gezang. Tussen de kraampjes dansen vrouwen in een grote kring rondom twee trommelaars. Daaromheen kijken veel kinderen toe. Naast me staat een meisje met gevlochten haar en een baby op haar arm. Ze vertelt me dat deze vrouwen weduwen zijn. Overdag verkopen ze op de markt. ’s Avonds komen ze samen om te dansen, te zingen en elkaar bij te staan. Hier komt geen ngo bij kijken. Dit is eigen initiatief van vrouwen in een moeilijke positie in een Afrikaans dorp. Zonder gestreepte pakken, glimmende auto’s of dikke verslagen.

Als ik terugpeddel naar mijn kamer, denk ik aan de vrouw met de bananen. De vrouw die me vroeg of ik geen angst had voor Gulu. Een grote 4x4-jeep, met een vlag die wereldwijd bekender is dan de mensen waar de organisatie hulp aan biedt, duwt me van de weg. Misschien is dit wel waar de vrouw op doelde. De gecommercialiseerde noodhulpindustrie, die me fysiek en mentaal de stuipen op het lijf jaagt!